Kadim göç temasını merkezine alan “displaced” adlı disiplinlerarası performans, Münih’in ardından Mannheim’da izleyiciyle buluştu.
Enver ENLİ (Mannheim)
“Nomad Performance” adlı topluluğun sahnelediği displaced, Mannheim’da IDA-SCOPIO-HEIM’in gösteri salonunda seyircinin karşısına çıktı. Göç, mültecilik ve sürgünlük temalarını işleyen performans, izleyicilerden yoğun ilgi gördü.
Performans sanatçıları Ertürk Erkek, Ezgi Adanç ve arkadaşlarının yer aldığı ekip, gösteriyi iki bölüm halinde sundu. İlk bölümde, mültecilerin sınır geçişleri ve zorlu yolculukları sözsüz ve tamamen beden diliyle sahneye taşındı. İkinci bölümde ise izleyicilerle interaktif bir soru-cevap oturumu gerçekleştirildi.
Storskog sınırındaki geçişten evrensel bir anlatı
Gösteri, Norveç-Rusya arasında yer alan Storskog sınır kapısından göçmenlerin bisikletle geçişine dayanan gerçek bir olaydan ilham alıyor. Göçmenlerin araçsız geçişine izin verilmediği bu sınır hattında, bisiklet tek geçiş aracı olarak kullanılmıştı. Bu dramatik olaydan yola çıkan displaced, yol, sınır, bağ, geçmiş, gelecek, umut ve keder gibi kavramları disiplinlerarası bir yerleştirme performansı içinde sorguluyor.
Seyircinin zihninde yankılanan temel soru ise şu: “İnsanın ülkesi neresidir?” Gösteri boyunca izleyici; göçün, mültecilik durumunun ve sürgünün travmatik sonuçlarıyla yüzleşirken, asimilasyon, kaybolan diller ve kültürler üzerinden geçmiş acıların katmanlı biçimde aktarıldığı bir anlatıyla karşılaşıyor.
Alışılagelmişin dışında bir sahneleme
Displaced, geleneksel tiyatro sahnelerinde değil; sergi, galeri ya da müze gibi belleği olan mekanlarda sahnelenmek üzere tasarlandı. Bu tercih, izleyiciye farklı ve etkileyici bir deneyim sunuyor. Her performansın ardından düzenlenen söyleşi etkinlikleri, izleyiciyle doğrudan bağ kurmayı hedefliyor.
Kasım 2023’ten bu yana İstanbul Karşı Sanat’ta düzenli olarak sahnelenen displaced, 2024 yılında Theatreİst seçkisine davet edilerek Beykoz Kundura’da sahnelendi. Aynı yıl, Avrupa Birliği tarafından desteklenen ve Kadın Eserleri Kütüphanesi tarafından düzenlenen “Kadınların Göç Hafızası” sergisi kapsamında Depo’da da izleyiciyle buluştu.
Ulusal ve uluslararası sahnelerde
Performans, Eskişehir Tepebaşı Belediyesi Gençlik Tiyatrosu tarafından düzenlenen Tiyatro Günleri kapsamında Karikatürlü Ev ve Belediye Sergi Salonu’nda sahnelendi. Ayrıca ODTÜ Çağdaş Dans Günleri programı çerçevesinde ODTÜ Mimarlık Amfisi bahçesinde izleyiciyle buluştu.
Uluslararası düzeyde ise, Ermenistan’ın Yerevan kentinde bulunan Uluslararası Çağdaş ve Deneysel Sanatlar Merkezi (NPAK) tarafından düzenlenen Installation Art Festival’de sahnelendi. Festivalin küratörü Giorgio Granata’nın daveti ve Hrant Dink Vakfı Seyahat Fonu’nun desteğiyle Kasım 2024’te Yerevan turnesine çıkan displaced, festivalin açılış etkinliğinde sahne aldı.
Bellek, dil ve sürgün
Gösteri, Anadolu’nun kadim dillerinden biriyle başlıyor ve William Saroyan’ın bir şiiriyle izleyiciyi karşılıyor. Finalde ise dilin, sürgünün ve belleğin dramatik sonuna tanıklık ediliyor. “İnsanın ülkesi neresidir?” sorusu, izleyicinin zihninde güçlü bir yankı bırakıyor.
“Displaced” zorla yerinden edilme anlamına gelirken, “nomad” göçebe göçmeni temsil ediyor. Topluluğun amacı, sürgünlerin, soykırımların ve zorla yerinden edilmelerin olmadığı bir dünya umudunu canlı tutmak.
Nomad Performance, önümüzdeki aylarda Almanya’da yeni gösterimlerle izleyiciyle buluşmayı sürdürecek.
