Küresel enerji yatırımlarının bu yıl 3,3 trilyon dolarla rekor seviyeye ulaÅŸması, bu yatırımların 3’te 2’sini temiz enerji teknolojilerini oluÅŸturması beklenirken, temiz enerji teknolojilerinde rekor kırılacağı öngörülüyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), bu yıl 10’uncusu hazırlanan Dünya Enerji Yatırımları raporunu yayımladı.
Rapora göre, küresel enerji yatırımlarının jeopolitik gerilimler ve ekonomik belirsizliklerden kaynaklanan zorluklara raÄŸmen bu yıl, 2024’e göre yüzde 2 artışla 3,3 trilyon dolara yükseleceÄŸi ve yeni bir rekora ulaÅŸacağı bekleniyor.
Toplam yatırımların 2,2 trilyon dolarlık kısmını yenilenebilir enerji, nükleer, şebekeler, depolama, düşük emisyonlu yakıtlar, verimlilik ve elektrifikasyon dahil temiz enerji teknolojilerinin oluşturacağı, kalan 1,1 trilyon dolar sermayenin ise fosil yakıt projelerine gideceği hesaplanıyor.
Böylece, bu yıl rekor seviyeye ulaÅŸması beklenen temiz enerji yatırımları, toplam yatırım miktarının 3’te 2’sini oluÅŸturacak. IEA’e göre bu durum, yalnızca emisyonların azaltılmasına yönelik çabaları deÄŸil, aynı zamanda sanayi politikalarının artan etkisini, enerji güvenliÄŸi endiÅŸelerini ve elektrik tabanlı çözümlerin maliyet açısından rekabetçiliÄŸini de yansıtıyor.
Mevcut yatırım eÄŸilimleri dünyada yeni bir “elektrik çağının” yaklaÅŸtığını gösteriyor. Dünyada 10 yıl önce fosil yakıtlara yapılan yatırımlar elektrik üretimi, ÅŸebekeler ve depolama yatırımlarından yüzde 30 fazlayken, bu yıl ise sadece elektrik sektörü yatırımları petrol, doÄŸal gaz ve kömüre yönelik harcamalardan yüzde 50 daha yüksek olacak.
Güneş enerjisi, en büyük yatırım kalemi olmaya devam ediyor
Temiz enerji teknoloji yatırımlarına kaynak bazında bakıldığında, güneş enerjisi 450 milyar dolarla en fazla yatırım yapılan temiz enerji kaynağı olarak öne çıkıyor. Güneş enerjisine yapılan yatırım miktarı, son 5 yılda neredeyse iki katına çıkacak.
Nükleer enerji yatırımları da son 5 yılda yüzde 50 artış gösterirken, bu yıl söz konusu alandaki yatırımların 75 milyar doları bulması bekleniyor.
Temiz enerji teknolojileri arasında 400 milyar dolara ulaşacağı hesaplanan şebeke yatırımlarının, üretim ve elektrifikasyon yatırımlarının gerisinde kalıyor. Bu durum elektrik güvenliği açısından endişe verici bir gösterge olarak değerlendiriliyor.
Elektrik güvenliÄŸinin saÄŸlanabilmesi için ÅŸebeke yatırımlarının 2030’ların ilk yıllarına kadar üretim yatırımlarıyla eÅŸit seviyeye yükselmesi gerekiyor. Ancak ÅŸebeke yatırımları, çoÄŸunlukla uzun izin süreçleri ve kısıtlı tedarik zincirleri nedeniyle engelleniyor.
Kömür yatırımlarında artış, petrol yatırımlarında salgın sonrası ilk düşüş
Çin, dünyanın en büyük enerji yatırımcısı konumunu güçlendirmeye devam ediyor. Çin’in küresel enerji harcamalarındaki payı, son 10 yılda yüzde 25’ten yüzde 33’e yükseldi.
Bu artış, güneş, rüzgar, hidroelektrik, nükleer, batarya ve elektrikli araçlar dahil olmak üzere geniş bir teknoloji yelpazesindeki yatırımlarla destekleniyor.
Çin ve Hindistan, kömür kapasitesi yatırımlarını sürdürüyor. Geçen yıl yaklaşık 100 gigavatlık yeni kömür santrali inÅŸasına baÅŸlayan Çin’de, onaylanan yeni kömür santrali kapasitesi 2015’ten beri en yüksek seviyeyi gördü.
Kömür yatırımlarının bu yıl ise 2024’e göre yüzde 4 artacağı hesaplanıyor.
Öte yandan, düşen petrol fiyatları ve talep beklentileri nedeniyle petrol yatırımlarında bu yıl salgından beri ilk düşüşün görüleceÄŸi tahmin ediliyor. Beklenen yüzde 6’lık gerileme, ağırlıklı olarak ABD’de bu alandaki bazı harcamaların azalmasından kaynaklanacak.
Çin’in enerji yatırımları, AB ve ABD’nin toplamına eÅŸit
IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ilişkin değerlendirmesinde, enerji dünyasının görünümünü gölgeleyen jeopolitik ve ekonomik belirsizlikler arasında ülkeler ve şirketlerin kendilerini çeşitli risklerden izole etmeye çalıştığını belirtti.
Enerji güvenliÄŸinin küresel yatırım artışının temel itici gücü olarak öne çıktığını dile getiren Birol, “Bu yıl yatırım tutarı, rekor olan 3,3 trilyon dolara ulaÅŸacak. Hızla deÄŸiÅŸen ekonomik ve ticari ortam, bazı yatırımcıların yeni enerji projelerine onay konusunda bekle-gör yaklaşımı benimsemesine yol açıyor. Ancak çoÄŸu alanda mevcut projeler üzerinde henüz ciddi bir etkisi görülmedi.” ifadelerini kullandı.
Birol, Dünya Enerji Yatırımları raporunun ilk kez yayımlandığı 2015’te, Çin’in enerji yatırımlarının ABD’yi yeni geçmeye baÅŸladığını anımsatarak, “Bugün Çin, dünyanın açık ara en büyük enerji yatırımcısı konumunda, Avrupa BirliÄŸi’nin (AB) 2 katı ve neredeyse AB ile ABD’nin toplamı kadar harcama yapıyor.” bilgisini paylaÅŸtı.
