Sömürgeci Ä°spanya’nın son yıllardaki en büyük iç sorunu olan, 2014 ve 2017’de bağımsızlık referandumlarının yapıldığı Katalonya’da bağımsızlık siyasetçiler ve sivil toplum kuruluÅŸlarının liderlerine af getiren yasa tasarısı, Mecliste kabul edildi.
Ãœlkede bölünme, demokrasi, hukukun üstünlüğü ve eÅŸitlik tartışmalarına yol açan “Katalonya’da Kurumsal, Siyasi ve Sosyal NormalleÅŸmeye Yönelik Af Yasası” adlı tasarı, Meclis ve Senatoda yaklaşık 5 ay süren sert tartışmaların ardından nihai olarak Meclisten onay aldı.
Anadolu Ajansı’nda yer alan habere göre, Hükümetin hazırladığı ilk yasa tasarısı, Katalonya İçin Birlik (Junts) Partisinin itirazından dolayı 30 Ocak’ta Mecliste reddedilmiÅŸti. Tasarı, Meclis Adalet Komisyonunda üzerinde deÄŸiÅŸiklik yapılarak, kapsamı ve hukuki garantisi geniÅŸletildikten sonra martta Mecliste kabul için yeterli oyu almıştı.
Yasal süreç olarak Senatoya giden yasa tasarısı, burada saÄŸ görüşlü Halk Partisinin (PP) çoÄŸunlukta olmasından dolayı 9 Mayıs’taki oylamada reddedilerek bir kez daha Meclise geri gelmiÅŸti.
Mecliste yapılan oylamada 172 “hayır”a karşı 178 “evet” oyuyla kabul edilen yasa tasarısının, yarın Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi öngörülüyor.
Yasayla, 6,5 yıldır Ä°spanyol yargısından kaçan eski Katalonya Özerk Hükümet BaÅŸkanı ve Junts lideri Carles Puigdemont’un da aralarında bulunduÄŸu 372 siyasetçi ve STK liderinin affedilmesi bekleniyor.
Ä°spanya mahkemelerinden kaçarak 30 Ekim 2017’de Belçika’ya giden, Avrupa Parlamentosuna seçilmesine raÄŸmen Ä°spanya’da hakkındaki arama ve yakalama emri devam eden Puigdemont, af sayesinde ülkeye dönebilecek.
Katalonya’da bağımsızlık için yasa dışı olarak yapılan 9 Kasım 2014 ve 1 Ekim 2017’deki referandumlar nedeniyle ceza alanları öncelikle etkileyen af yasası, 1 Kasım 2011 ile 13 Kasım 2023 arasında Katalonya’da ayrılıkçı faaliyetlerinden dolayı hüküm giyen ya da haklarında yasal süreç devam eden tüm siyasetçiler ve STK liderlerini kapsıyor.
Sol koalisyon hükümetinin 2 ortağı Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ve Sumar, af sayesinde “Katalonya’da birlikte yaÅŸamın ve istikrarın yeniden saÄŸlanacağını” savunurken, muhalefetteki saÄŸ ve aşırı saÄŸ görüşlü partiler ise “vatana ihanet”, “hukuk devletinin yıkılması”, “demokrasinin yara alması”, “eÅŸitlik ilkesinin ortadan kalkması” eleÅŸtirilerini getiriyor.
Ana muhalefetteki PP, anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle af yasasının iptali için Anayasa Mahkemesine başvuracağını açıkladı.
Katalonya’da 12 Mayıs’ta yapılan yerel parlamento seçimlerinde, ayrılıkçı siyasi partiler 40 yıl aradan sonra ilk kez Katalan meclisinde çoÄŸunluÄŸu kaybetmiÅŸti.
Seçimi Katalonya Sosyalist Partisi (PSC) kazansa da tek başına iktidara gelecek çoğunluğa sahip olmadığından, azınlık hükümeti kurabilmek için diğer siyasi partilerle müzakere ediyor.
Katalonya’daki bağımsızlık yanlısı giriÅŸimlerin süreci
Katalonya’da bağımsızlık yanlısı siyasi giriÅŸimler 2012’de baÅŸlamış ve dönemin Katalonya Özerk Hükümet BaÅŸkanı Artur Mas’ın öncülüğünde 9 Kasım 2014’te yasa dışı ilk bağımsızlık yanlısı halk oylaması yapılmıştı.
Ardından Ocak 2016-Ekim 2017 döneminde Katalonya Özerk Hükümet BaÅŸkanı olarak görev yapan, halihazırda Avrupa Parlamentosu üyesi olan, Ä°spanya’da hakkında yakalama ve tutuklama emri bulunan Puigdemont’un liderliÄŸinde 1 Ekim 2017’de Anayasa Mahkemesinin iptal kararına raÄŸmen yasa dışı bağımsızlık referandumu düzenlenmiÅŸti.
Katalonya Özerk Yönetim Parlamentosu da 27 Ekim 2017’de “açıklanması ertelenen tek taraflı bağımsızlık deklarasyonunu” kabul etmiÅŸ ve aynı gün Ä°spanya Senatosunda alınan ve Anayasa’nın 155. maddesinin uygulandığı kararla Katalonya’nın özerk hakları geçici olarak merkezi hükümete devredilmiÅŸti.
Bu geliÅŸmelerin ardından Puigdemont ve 6 eski Katalan siyasetçi ülkeyi terk ederken, diÄŸer eski Katalan özerk yönetim hükümeti üyeleri ve 2 sivil toplum örgütü temsilcisi, 2 Kasım 2017’de tedbiri kararla cezaevine gönderilmiÅŸti.
Yüksek Mahkemede tutuklu yargılanan eski Katalonya özerk yönetim hükümeti üyeleri ve sivil toplum kuruluÅŸu temsilcilerinden 9’u “devlete karşı ayaklanma”, “kamu parasını kötüye kullanma” ve “devletin kurumlarına itaatsizlik” suçlarından Ekim 2019’da açıklanan kararla 9 ila 13 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
Ä°spanya’da Ocak 2020’den beri iktidarda olan sol koalisyon hükümeti, Katalonya sorununa çözüm amacıyla tutuklu 9 Katalan siyasetçi hakkında 22 Haziran 2021’de kısmi af çıkarmıştı.
